بهره ی هیجانی خلق عمومی (General Mood) که شامل مقیاس های خوش بینی و شادمانی است. در مورد مولفه ی خلق عمومی باید این نکته ی بسیار مهم را در نظر داشته باشیم که باورهای بدبینانه و کمالگرایانه (بهتر است بگوییم کاملگرایانه) نقش زیادی در پایین آمدن خلق عمومی ما دارند، از این رو باید از این گونه باورها را که در ما افسردگی، اضطراب و استرس زیاد ایجاد می کنند، دوری کنیم و بکوشیم که به جنبه های مثبت و خوش بینانه موقعیت ها توجه کنیم.
خوش بینی (Optimism) توانایی شما در نگاه هوشمندانه و زیرکانه به زندگی و تقویت نگرش های مثبت، حتی در صورت بروز بدشانسی و احساسات منفی، می باشد.
مثبت و خوش بین بودن مقوله ای است که روان شناسی مثبت بسیار به آن پرداخته است. بخشش، خوش بینی، قدردانی، شجاعت، انتخاب احساسات مثبت و … همه کمک می کنند. مارتین سلیگمن، پدر روان شناسی مثبت گرا، خوش بینی را به عنوان یک ویژگی شخصیتی که به عنوان یک سبک تبیینی در آدمی شکل می گیرد بیان کرده است. افراد خوش بین رویدادها و تجربه های منفی را به عوامل بیرونی، گذرا و خاص مانند اوضاع حاکم نسبت می دهند و در مقابل افراد بدبین رویدادها و تجربه های منفی را به عوامل درونی، ثابت و کلی مانند شکست شخصی تبیین می کنند.
– یکی از راهکارهای پرورش این مهارت تمرین تردید است. یعنی در شرایط و وضعیت های ناگوار و ناخوشایند ابتدا باورها و تبیین های بدبینانه را ارائه کنید حتی می توانید از یک دوست نزدیک برای این کار کمک بگیرید و سپس این نظرات را مورد تردید قرار دهید و شواهد مربوطه را بررسی کنید و برای آن ها جایگزین های خوش بینانه ایجاد کنید. در صورتی که نقطه نظر بدبینانه معتبر به نظر می رسد، به جای پی آمدهای فاجعه آمیز پی آمدهای واقعی را بررسی کنید و سپس سودمندی باورهای خوش بینانه و بدبینانه را بررسی کنید.
– کلید خود نظم دهی در مورد اضطراب حاصل از باورهای بدبینانه، به چالش کشیدن باورهای تهدید آمیزی است که از راه خودبازبینی و راهبرد تفسیر ABC که در بخش اول راهکارهای بهبود هیجانی در سایت توضیح داده شد، شناسایی می شوند و پس از آن جایگزین کردن آن ها با باورهایی خوش بینانه تر است.
– به هنگام اندیشیدن در مورد تجربه ی گذشته، سعی کنید بر جزئیات رویداد های مثبت تمرکز کنید.
– با گفتن “بس است”، یا زدن ضربه ای به خود حواستان را از ناملایمات و نشخوارهای ذهنی پرت کنید و بر فعالیت و موضوع دیگری تمرکز کنید.
شادمانی (Happiness) که توانایی شما برای احساس خوشبختی کردن از زندگی خود، لذت بردن از خود و دیگران و داشتن احساسات مثبت، روشن، مفرح و شاد، می باشد.
– بهترین راهبرد این است که شاد بودن و خوشحال بودن را انتخاب کنید، یعنی فعالانه تصمیم بگیرید که از زندگی روزانه و تجربه های ساده و کوچک لذت ببرید، بوییدن گل ها، لبخند زدن، خندیدن، گوش دادن به موسیقی، رقصیدن… برای انجام کارهایی که از آن لذت می برید وقت بگذارید.
– در مورد دوری از افسردگی باید از موقعیت های دردناک بپرهیزید. اگر این کار ممکن نباشد، می توانید به جنبه های غیردردناک این موقعیت ها تمرکز کنیم. گاهی لازم است جرات به خرج دهیم و از دیگرانی که رفتارشان برای ما دردناک است بخواهیم به گونه ای رفتار کنند که کمتر ناراحت کننده باشد. هم چنین با افزایش سطح فعالیت می توانیم از خلق پایین بکاهیم، که این کار مستلزم ورزش منظم و برنامه ریزی برای کارهایی است که برایمان برانگیزنده و لذت بخش است. دیدار و معاشرت با کسانی که حامیان اجتماعی ما هستند نقش موثری دارد.
– تماس خود را با افرادی که به شما نزدیک و با یکدیگر صمیمی هستید، حفظ کنید.
– به سلامت جسمانی خود بسیار اهمیت دهید و در این مسیر از نقش مهم ورزش درست، تغذیه مناسب، استراحت و خواب کافی غافل نشوید.
– برای خود موقعیت های فراهم کنید که از آب و هوا، موسیقی و هنر لذت ببرید.
– برخورداری از امنیت مالی و فیزیکی را در الویت اهداف خود قرار دهید.
– به کسب مهارت های تازه که به آن ها علاقه دارید و چالش برانگیز هستند بپردازید. (با غرقگی یا تجربه ی بهینه آشنا شوید.)
– دور زمینه هایی که مهارت شما در آن ها ضعیف است یا ویژگی های شخصی که به آن ها علاقه ای ندارید یک خط روان شناختی بکشید.
– برای ایجاد امیدواری در یک موقعیت خاص، هدف های روشنی را تدوین کنید و در جهت دستیابی به آن ها با بازخوردهای روشن در مسیر خود را به درستی هدایت کنید.
– به یاد داشته باشید که راهکارهای مربوط به بهبود عزت نفس، امیدواری، دوری از اضطراب و خشم … همگی به افزایش شادمانی کمک شایان می کنند.
کتاب های بسیار جذاب و کاربردی در این مورد در روان شناسی مثبت گرا وجود دارند از جمله:
کتاب شادمانی درونی نوشته ی مارتین سلیگمن
کتاب خوش بینی آموخته شده نوشته ی مارتین سلیگمن
کتاب مثبت گرایی نوشته ی باربارا فردریکسون
کتاب چگونه شاد باشیم نوشته ی سونیا لیوبومیرسکی